حق زندگی بنیادیترین حق بشر است، حقی که بدون آن، سایر حقوق معنایی ندارد.«روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام» که هر سال در ۱۰ اکتبر (۱۸ مهر) برگزار میشود، فرصتی است برای تأمل در این پرسش اساسی:
آیا جامعهای که به دنبال عدالت و انسانیت است، میتواند بهطور قانونی جان انسان را بگیرد؟
روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام نخستین بار در سال ۲۰۰۳ به ابتکار ائتلاف جهانی علیه مجازات اعدام شکل گرفت.
هدف این روز، گسترش آگاهی عمومی دربارهی آثار منفی اعدام و ترویج گفتوگو دربارهی روشهای جایگزین برای تحقق عدالت بود.
اعلامیه جهانی حقوق بشر در ماده ۳ اعلام میکند:
«هر کس حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد.»
بر اساس این اصل، هیچ فردی—even مجرم—نباید از حق زندگی محروم شود.
در آغاز قرن ۲۱، هنوز بیش از نیمی از کشورهای جهان اعدام را در قوانین خود داشتند.
اما امروزه، بیش از ۱۴۰ کشور مجازات اعدام را لغو کردهاند یا سالهاست آن را اجرا نمیکنند.
با این حال، حدود ۵۰ کشور همچنان این مجازات را در قوانین خود دارند.
در ایران، مجازات اعدام برای جرایمی چون قتل عمد، تجاوز به عنف، ارتداد، جاسوسی، و قاچاق مواد مخدر پیشبینی شده است.
در عین حال، قانون اجازه میدهد اولیای دم در قتل عمد با بخشش، حکم اعدام را لغو کنند که ظرفیت مثبتی در جهت ترویج عفو و گذشت است.
جامعهشناسان معتقدند اعدام احساس امنیت کاذب ایجاد میکند و ریشه جرم را که در فقر، تبعیض و نابرابری است، از بین نمیبرد.
از نظر روانشناسی نیز، اجرای علنی اعدام باعث عادی شدن خشونت در جامعه میشود.
کشورهایی که اعدام را لغو کردهاند، از مجازاتهایی مانند حبس ابد بدون آزادی زودهنگام، خدمات اجتماعی یا عدالت ترمیمی استفاده میکنند.
در آموزههای دینی اسلام نیز، در کنار مجازات، مفاهیمی چون عفو و رحمت وجود دارد.
در قرآن آمده است: «وَ أَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوَى» (بخشش به تقوا نزدیکتر است).
روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام، نماد تلاش انسانها برای عدالت همراه با انسانیت است.
هیچ جامعهای با کشتن انسانها انسانیتر نمیشود.
منابع مورد استفاده
- Amnesty International – Death Penalty Report 2024
- World Coalition Against the Death Penalty (WCADP)
- United Nations Human Rights Office (OHCHR)
- اعلامیه جهانی حقوق بشر، ماده ۳
- میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی، ماده ۶
- اندیشنامه فقه جزایی اسلام – دانشگاه مفید
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر
توجه:فقط اعضای این وبلاگ میتوانند نظر خود را ارسال کنند.